Hadden we nog maar de gulden! Veel Nederlanders voelen de nostalgie bij deze oude vertrouwde valuta. Wij Nederlanders hebben jarenlang betaald met de Nederlandse guldenmunten en -briefjes.
Maar is de geschiedenis van de gulden? Het is niet gek als je dat niet weet. Het verhaal van het ontstaan van de gulden begint namelijk al in de 13e eeuw.
De florijn
In de 13e eeuw begint de geschiedenis van de gulden in Italië. In de stad Florence laat men voor het eerst in 1252 een nieuwe gouden munt zien. Dit is de fiorino d’oro. De munt is vernoemd naar de lelie uit het stadswapen. Als je dit in het Nederlands vertaald: gulden (gouden) florijn. Deze uit Florence afkomstige munt vindt al snel zijn weg naar diverse Europese landen. In eerste instantie maakten veel landen de munt 1-op-1 na. Later verschenen ook andere varianten op de Florentijnse munt.
Het achtentwintigstuiverstuk
Philips de Goede besluit in de vijftiende eeuw dat in de Nederlandse provincies de gulden als basismunt moet worden gehanteerd. Op dat moment is de waarde circa 21 stuivers. In 1526 besluit men dat de bedragen uitsluitend moeten worden geformuleerd in carolusguldens. Welke zijn vernoemd naar keizer Karel V. Deze carolusguldens hadden een waarde van 20 stuivers. Hierdoor ontwikkelt de gulden zich tot een vast rekeneenheid. In 1543 slaat men voor het eerst een zilveren gulden variant.
Tijdens de tachtigjarige oorlag komt het muntrecht in handen van de provincies. Rond het jaar 1600 beginnen verschillende provincies met het slaan en uitgeven van grote zilverstukken ter waarde van 28 stuivers. Deze gulden munt heet ook wel het achtentwintigstuiverstuk of florijn.
De 20 stuiver piek
Aan het einde van de zeventiende eeuw zijn er veel problemen op monetair vlak. Dit leidt in de geschiedenis altijd tot hervormingen. De Staten-Generaal besluit uiteindelijk in 1964 tot het invoeren van de nieuwe gulden. Een gulden van 20 stuivers als gebruikelijke munt. Vergelijkbaar met 1 euro. Op de voorzijde staat de Nederlandse maagd met een speer. Het is de spitse speer waar de benaming ‘piek’ voor gulden vandaan komt.
Guldens met vorsten
Sinds 1816 verdelen wij de gulden niet meer onder in 20 stuivers, maar in 100 centen. Op de voorkant van deze eerste guldens staat een portret van koning Willem I. Op de keerzijde staat het gekroonde wapen van Nederland met de nominale waarde in guldens. Op de rand staat de welbekende tekst: ‘GOD ZY MET ONS’. Tijdens de periode van Willem II en Willem III blijven de specificaties hetzelfde.
Na iedere troonswisseling kijken de verschillende vorsten een andere kant op. Men vond het klaarblijkelijk onwaardig als de opeenvolgende vorsten naar elkaar nek kijken.
Guldens van zilver naar nikkel
In 1892 wordt de eerste munt met de beeltenis van koningin Wilhelmina geslagen. In de periode van regeren verschijnen er vier verschillende portretten op de guldens. In 1948 komt uiteindelijk Juliana op de munt in plaats van haar moeder. De zilveren guldens worden na een periode van ontbreken weer geslagen in 1954. Door het stijgen van de zilverprijs besluit men uiteindelijk om in 1967 over te stappen op nikkelen guldens. Vandaag de dag kun je zilveren guldens kopen of verkopen als belegging.
Na 1967 zijn er uitsluitend nog een aantal zilveren en gouden herdenkingsmunten geslagen. Deze munten met een nominale waarde in guldens zijn in beperkte oplage vrijgegeven. De laatste herdenkingsmunten zijn in 2001 geslagen. Dit was zowel een gouden als zilveren variant. De nieuwere herdenkingsmunten bevatten inmiddels een nominale waarde in de euro.
